Natura stoi w obliczu rosnącej presji związanej ze zmianami klimatu, które przyspieszają utratę różnorodności biologicznej i zakłócają kluczowe ekosystemy. Najważniejszym sposobem ochrony różnorodności biologicznej jest ograniczenie emisji, głównie poprzez globalne przejście z paliw kopalnych na energię odnawialną – w tym energię wiatrową. W związku z dynamicznym rozwojem farm wiatrowych w Polsce istotny staje się wątek wpływu tych inwestycji na pobliską florę i faunę. W odpowiedzi na narastające obawy i wątpliwości, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, we współpracy z licznym gronem naukowców, badaczy i praktyków, opublikował monografię naukową pt. „Środowiskowe aspekty rozwoju energetyki wiatrowej. Kodeks Dobrych Praktyk”, będącą narzędziem umożliwiającym efektywną ocenę i wybór metod badania dla inwestycji wiatrowych, by te tworzono w zgodzie z zasadami ochrony poszczególnych elementów środowiska.
Nowe standardy
Dokument jest wynikiem aktualizacji zaleceń zawartych w dotychczasowych wytycznych, które przestały już odpowiadać obecnym potrzebom społeczeństwa i przyrody. Osiągnięcie ambitnych celów rozwojowych stanowi wyzwanie dla wszystkich uczestników skomplikowanego procesu planowania, projektowania i realizacji instalacji OZE. W procesie tym znaczącą rolę odgrywają kwestie środowiskowe – nawet przyjazne dla środowiska instalacje mogą generować negatywne oddziaływania; w związku z tym wymagają właściwego doboru działań zapobiegawczych i minimalizujących.
– Monografia stanowi kompendium praktycznej wiedzy, niezbędnej przede wszystkim w codziennej pracy Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska. Jej tematyka i kompleksowość sprawiają jednak, że będzie również cennym wkładem w rozwój całej branży lądowej energetyki wiatrowej, w tym wsparciem dla ekspertów wykonujących badania środowiskowe i innych uczestników procesów decyzyjnych w zakresie inwestycji wiatrowych na lądzie – komentuje rektor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, profesor Arkadiusz Terman.
Celem opracowania jest upowszechnienie dorobku nauki i praktyki – jego wykorzystanie daje szansę na osiągnięcie ambitnych celów klimatycznych drogą rozwoju sektora lądowej energetyki wiatrowej bez naruszania zasad ochrony środowiska. W publikacji zaprezentowano m.in. przebieg procesów, które są przeprowadzane w ramach budowy farm wiatrowych, w tym metody postępowania przy ocenie oddziaływań na środowisko.
Energia z wiatru fundamentem polskiej transformacji
Energetyka wiatrowa umacnia swoją pozycję jako kluczowe źródło produkcji taniej i zielonej energii w Polsce. Mimo to, nasz miks energetyczny wciąż w przeważającej części opiera się na węglu, co sytuuje nas wśród państw z najwyższymi cenami energii i wysoką emisją CO2. Wzrost produkcji energii z wiatru jest w tych warunkach szczególnie istotny, nie tylko jako element bezpieczeństwa energetycznego, ale także, a może przede wszystkim, utrzymania konkurencyjności gospodarki i walki o środowisko. Dziś moc zainstalowanych lądowych elektrowni wiatrowych w Polsce przekracza 10 GW. Do końca tej dekady powinna wzrosnąć do 16,6 GW, a do roku 2040 – do niemal 35 GW. To ambitne, ale absolutnie niezbędne cele. Aby je osiągnąć, potrzebne jest przyspieszenie tempa rozwoju sektora tak, by projekty wiatrowe nie tylko rosły w liczbie, ale też powstawały w harmonii z otaczającym krajobrazem i cyklem natury. Aktualizacji wymagają m.in. regulacje środowiskowe i planistyczne, bez zmiany których nie będzie możliwe rzeczywiste przyspieszenie procesów deweloperskich.
– Obecnie ponad połowa krajowej energii elektrycznej pochodzi z paliw kopalnych, co czyni Polskę jednym z najbardziej emisyjnych państw Europy. To nie tylko wyzwanie klimatyczne, lecz także cywilizacyjne. Transformacja energetyczna nie jest już kwestią wyboru – to konieczność. Odnawialne źródła energii, w szczególności lądowa energetyka wiatrowa, stanowią jedyną realną drogę do ograniczenia presji człowieka na klimat, przywrócenia równowagi w przyrodzie i ochrony środowiska naturalnego. To dzięki energii z wiatru, słońca i innych czystych technologii będziemy w stanie ograniczyć emisje, poprawić jakość powietrza, zachować bioróżnorodność i zapewnić przyszłym pokoleniom środowisko, w którym można oddychać pełną piersią. Kierując się przyjętymi zasadami zrównoważonego rozwoju i poszanowania przyrody, ten proces będzie przebiegał w sposób, który nie zagraża środowisku, lecz je wspiera i chroni – mówi dr hab. inż. Paweł Mickiewicz, profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, współautor monografii.
Troska o każdy element środowiska
Branża OZE ma świadomość tego, jak w procesach realizacyjnych i ewaluacyjnych farm wiatrowych na lądzie, ważna jest dbałość o środowisko naturalne. „Środowiskowe aspekty rozwoju energetyki wiatrowej” to zbiór zasad umożliwiających efektywny rozwój sektora onshore wind w Polsce bez wpływania negatywnie na elementy przyrody. W treści dokumentu zawarto rekomendacje, których wdrożenie ograniczy wpływ instalacji wiatrowych na populacje ptaków i nietoperzy czy krajobraz oraz zaproponowano metody minimalizacji i kompensacji takich oddziaływań. Kluczową korzyścią, której osiągnięcia spodziewają się twórcy monografii naukowej, jest faktyczna optymalizacja procesów w obszarze lądowej energetyki wiatrowej z zachowaniem wszelkich wymaganych etapów postępowania i poszanowaniem zasad troski o nawet najbardziej wrażliwe elementy ekosystemu.
– Autorzy opracowania są uznanymi specjalistami w dziedzinach ornitologii, chiropterologii, krajobrazu oraz klimatu. Wiedza, którą podzielili się z czytelnikami „Kodeksu…”, jest nie tylko teoretyczna, ale pochodzi z doświadczeń oraz wieloletnich praktyk i bazuje na zbieranych przez lata danych. Warsztat naukowy autorów oraz ich dotychczasowe doświadczenie zawodowe jest najlepszym dowodem na rzetelność publikacji – dodaje dr hab. inż. Paweł Mickiewicz, profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.
Link do monografii
Fot. PAP
