I Ogólnopolska Konferencja „Zieleń Zabytkowa. Architektura, Krajobraz, Konserwacja” - podsumowanie wydarzenia - Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Było to jedyne w swoim rodzaju wydarzenie łączące szerokie grono architektów, architektów krajobrazu, konserwatorów zabytków, samorządowców i zarządców terenów zabytkowych, przyrodników, inżynierów środowiska i budownictwa oraz wykonawców terenów zieleni. 

W naszym gronie nie zabrakło również przedstawicieli świata nauki oraz instytucji państwowych, m.in. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Głównym organizatorem konferencji było Polskie Towarzystwo Dendrologiczne, a współorganizatorami Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Zachodniopomorski Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (WKŚiR ZUT), Zachodniopomorska Okręgowa Izba Architektów RP, Ogrody Przelewice – Zachodniopomorskie Centrum Kultury Obszarów Wiejskich i Edukacji Ekologicznej, oraz Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków Oddział w Szczecinie.

Konferencja miała charakter naukowo-szkoleniowy, a jej celami były: upowszechnienie wiedzy na temat aktualnych regulacji i dobrych praktyk dotyczących utrzymania zieleni zabytkowej i inwestowania w jej otoczeniu oraz stworzenie przestrzeni do dyskusji i wymiany doświadczeń pomiędzy przedstawicielami różnych środowisk zawodowych zaangażowanych w ochronę zabytkowej zieleni – konserwatorów, architektów i architektów krajobrazu oraz użytkowników – prywatnych i instytucjonalnych, w tym jednostek samorządu terytorialnego.

Patronatów honorowych wydarzeniu udzielili: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Jego Magnificencja Rektor ZUT Prof. dr hab. inż. Arkadiusz Terman, Wojewoda Zachodniopomorski Adam Rudawski, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Prezydent Miasta Szczecin Piotr Krzystek, Narodowy Instytut Dziedzictwa Komisja Ogrodów Historycznych i Krajobrazu Kulturowego PKN ICOMOS, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Piotr Otawski, Generalny Dyrektor Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa Henryk Smolarz, Stowarzyszenie Polskich Architektów Krajobrazu SPAK, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie – Partner ekologiczny konferencji oraz Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej Andrzej Karbowy. Organizację konferencji wsparli darczyńcy: P.U.H. Elwi, Green Globe, Szkółka Drzewiarska Fischer, Szkółka Szmit, Zakład Usług Komunalnych w Szczecinie, RigelMap, Konsart i Vulcatec. Partnerami medialnymi były: TVP3 Szczecin, portal wszczecinie.pl i czasopismo Zieleń Miejska.

W pierwszym dniu konferencji w Auditorium Maximum WKŚiR ZUT w Szczecinie miała miejsce jej część plenarna, podzielona na 3 tematyczne sesje panelowe, w których łącznie 14 prelegentów – wysokiej klasy specjalistów w dziedzinach związanych z ochroną zieleni zabytkowej – przedstawiło kolejno:

Panel I – znaczenie, problemy utrzymania i nieznaną przyszłość zabytkowej zieleni oraz międzynarodowe i polskie standardy oraz dobre praktyki ochrony zabytkowych terenów zieleni i krajobrazu kulturowego;

Panel II – dobre praktyki w sporządzaniu dokumentacji zieleni zabytkowej, wyzwania współczesności dotyczące zielonej infrastruktury na terenach objętych ochroną konserwatorską oraz tematykę pnączy na zabytkach, jak też wskazanie sytuacji spornych w zakresie projektowania architektonicznego zieleni zabytkowej;

Panel III – problematykę ochrony konserwatorskiej i rewitalizacji na przykładach unikalnych, krajowych założeń zabytkowej zieleni – parków w podpoznańskich Owińskach i Radojewie, ogrodów Zamku Królewskiego w Warszawie, parku przy Domu Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, założenia folwarczno-parkowego w Przelewicach oraz Cmentarza Centralnego w Szczecinie.

W sesji plenarnej zrealizowano również 2 panele dyskusyjne, na których prelegenci odpowiadali na pytania stawiane przez uczestników konferencji, jak też wymieniali się między sobą poglądami.

W drugim dniu konferencji uczestnicy konferencji opcjonalnie brali udział w wyjeździe studyjnym do instytucji kultury samorządu województwa zachodniopomorskiego „Ogrody Przelewice” w Przelewicach lub w wyjeździe przedstawiającym najcenniejsze obiekty zieleni zabytkowej Szczecina.

Wizytę w Przelewicach rozpoczęto od zwiedzania zespołu folwarczno-parkowego z pałacem, przedstawiając w szczególności zabytkowy park i jednocześnie jeden z najcenniejszych w Polsce ogród dendrologiczny. Na skraju jednej z polan widokowych posadziliśmy dąb odm. ‘Monument’, który będzie upamiętniał naszą wizytę. Następnie podczas sesji plenarnej w pałacowej sali konferencyjnej 7 prelegentów przedstawiło dane nt. stanu zachowania zabytkowych zespołów parkowych w świetle raportu Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz zasobów zabytkowej zieleni w województwie zachodniopomorskim ich stanu zachowania i związanych z tym faktem potrzeb konserwatorskich. Zwrócono uwagę na praktyczne aspekty zarządzania publicznymi parkami zabytkowymi przez jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie zachodniopomorskiej gminy Brojce. Bardzo cenne i budujące były przykłady udanych rewaloryzacji i funkcjonowania, dzięki niesamowitej kreatywności i aktywności lokalnej społeczności, Parku Zatonie pod Zieloną Górą oraz zespołu pałacowo-parkowego w Ostromecku, w którym jak podkreślili prelegenci świadomość i współpraca, były kluczowymi warunkami osiągnięcia sukcesu. Zachodniopomorskie samorządy gminne dość rzadko podejmują inicjatywy rewaloryzacji i adaptacji zabytkowych parków, a przedstawiony przykład zagospodarowania zabytkowego parku w Ostoi w gminie Kołbaskowo, może stać się inspiracją do podjęcia takich działań służących lokalnej społeczności (kultura, edukacja przyrodnicza) i prowadzenia działalności gospodarczej.

Uczestnicy konferencji zwiedzający w tym samym czasie reprezentacyjne, zabytkowe tereny Szczecina odbyli spacer przez park im. Jana Kasprowicza i Jasne Błonia, a następnie po przejeździe i wizycie na Wałach Chrobrego, spacerowali alejkami Cmentarza Centralnego – największej zabytkowej nekropolii o charakterze parkowym w Polsce.

Łącznie w konferencji wzięło udział 267 osób. Bardzo pozytywne wrażenia i podkreślana przez uczestników dużą wartość merytoryczna i poznawcza konferencji skłaniają organizatorów do przedstawienia kolejnej jej edycji pozostającej w tematyce zieleni zabytkowej.

Na zakończenie składam serdecznie podziękowania wszystkim biorącym udział w przygotowaniu i realizacji tak dużego wydarzenia – współorganizatorom, komitetowi organizacyjnemu, patronom, mecenatom i darczyńcom oraz wolontariuszom – studentom kierunku Architektura Krajobrazu WKŚiR ZUT w Szczecinie.

dr hab. inż. Marcin Kubus, prof. ZUT

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego

Ogólnopolskiej Konferencji „Zieleń Zabytkowa. Architektura, Krajobraz, Konserwacja”.

Prezes Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego

Fot. Organizator