DOKTORAT HONORIS CAUSA DLA PROFESORA JERZEGO SOŁDKA - Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Uroczystość odbędzie się 12 kwietnia 2018 roku, o godzinie 12.00, w Auli Centrum Dydaktyczno-Badawczego Nanotechnologii, przy al. Piastów 45 w Szczecinie.

Serdecznie zapraszamy !

NOTA BIOGRAFICZNA

Prof. dr inż. Jerzy Sołdek urodził się 10.11.1931 r. we wsi Kowala (województwo lubelskie). W roku 1951 ukończył liceum ogólnokształcące w Lublinie i rozpoczął studia na Politechnice Wrocławskiej, które następnie kontynuował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej (1953-1956) gdzie uzyskał dyplom magistra inżyniera. Już podczas ostatnich dwóch lat studiów włączył się w prace badawcze Katedry Elektroenergetyki na tym wydziale i w konsekwencji po obronie dyplomu podjął pracę na stanowisku asystenta na Politechnice Gdańskiej. Do roku 1959 specjalizował się w zagadnieniach automatyzacji elektrowni wodnych, poszerzając później zakres realizowanych prac naukowych i technicznych o tematykę pomiarów w procesach przemysłowych i sterowania tymi procesami. Stopień doktora nauk technicznych w specjalności automatyka nadał mu Wydział Elektryczny Politechniki Gdańskiej w roku 1962. Jerzy Sołdek nawiązał wówczas współpracę z Instytutem Okrętowym PG oraz z przedsiębiorstwami przemysłu okrętowego kierując swoje zainteresowania w stronę zagadnień automatyzacji statków. To okres zdobywania również praktycznych doświadczeń na tym polu podczas kilku praktyk odbytych na jednostkach pełnomorskich. W latach 1969-1971 był głównym projektantem systemu komputerowego stanowiącego wyposażenie statku naukowo-badawczego „Prof. Siedlecki” zbudowanego na potrzeby rybołówstwa.

Jerzy Sołdek pracę na Politechnice Szczecińskiej rozpoczął w październiku 1971 r. na stanowisku docenta jako kierownik liczącego wówczas 5 osób Zakładu Teorii Mechanizmów i Podstaw Automatycznej Regulacji. Właśnie ta jednostka organizacyjna i zespół jaki zaczął formować jej kierownik, dały początek Wydziałowi Informatyki Politechniki Szczecińskiej, który obecnie znajduje się w strukturze Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

Zakład już w roku 1972 przemianowano na Zakład Automatyki i Techniki Systemów, a sprawność organizacyjna kierownika spowodowała, że jego zespół jako pierwszy w środowisku naukowym Szczecina dysponował nowoczesnym sprzętem produkcji amerykańskiej: komputerem HP2100, stacją graficzną HP9820 z pełnym wyposażeniem graficznym do pracy interakcyjnej oraz maszyną analogową ze sterowaniem cyfrowym EAI typu Pacer 600 (przeznaczoną do symulacji złożonych procesów dynamicznych). W ten sposób stworzona została pierwsza podstawowa i wartościowa baza do prowadzenia badań i projektowania systemów sprzętowo-programowych oraz szkolenia studentów w zakresie programowania i stosowania komputerów. Systematycznie wzrastający zakres zadań badawczych, rozwiązywanych problemów technicznych, wzrost zadań dydaktycznych jak również rozwijająca się jakościowo i liczebnie kadra powodowały konieczność dynamicznego modyfikowania struktury organizacyjnej jednostki kierowanej przez Jerzego Sołdka: Katedra Informatyki i Automatyki Morskiej (1989), Instytut Informatyki i Automatyki Morskiej (1991), Instytut Informatyki (1995) i Wydział Informatyki (1999). Przez cały ten czas Jerzy Sołdek był niekwestionowanym liderem i główną siłą sprawczą tych wszystkich działań. Ich efektem było uruchomienie w roku 1991 kierunku studiów Informatyka, pozyskanie dla jednostki w roku 1996 nowej siedziba przy ulicy Żołnierskiej 49, uzyskanie prawa doktoryzowania w dyscyplinie Informatyka w roku 1998, zainaugurowanie nauki na kierunku Zarządzanie i Inżyniera Produkcji w roku 2000, uzyskanie prawa do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie Informatyka w roku 2003.

Uznaniem dla osiągnięć naukowych Profesora było nadanie w 1987 roku tytułu profesora nadzwyczajnego, a następnie tytułu profesora zwyczajnego w roku 1996.

Rada nowopowołanego wydziału jednomyślnie powierzyła Mu funkcję dziekana, którą pełnił w kadencji 1999-2002 jako pierwszy dziekan Wydziału Informatyki Politechniki Szczecińskiej.

W roku 2003 prof. Jerzy Sołdek objął funkcję prezesa Szczecińskiego Parku Naukowo-Technologicznego i kierował nim przez cztery kolejne lata, oddając się nowej pasji interdyscyplinarnych działań na rzecz wdrażania wyników nauki do praktyki i integracji szczecińskich i regionalnych środowisk naukowych i biznesowych (Koszalin, Zielona Góra, Greifswald, Stralsund).

Profesor Jerzy Sołdek po zakończeniu kadencji prezesa w SPNT przez cały czas był i nadal jest aktywny zawodowo, pracując na stanowiskach profesora w uczelniach szczecińskich, a obecnie prowadząc również wykłady na Wydziale Informatyki ZUT. 

W Jego długoletniej działalności naukowej wyróżnić należy następujące, charakterystyczne etapy ze względu na podejmowane tematy badań:

Koncepcje statków morskich, wyposażonych w komputerowe systemy nadzoru i optymalnego sterowania ruchem.

Już w latach 60-tych J. Sołdek przedstawił wizje statków morskich, wyposażonych w systemy komputerowe pozwalające nadzorować i optymalizować złożone procesy sterowania obiektami pływającymi, jak również realizacje optymalnej eksploatacji floty  ̶ m. in. na zorganizowanej w roku 1965 Krajowej Konferencji Automatyki Morskiej). Podjął wówczas prace polegające na wykonaniu:

• opracowania metod identyfikacji dynamiki statku, jako obiektu sterowania ruchem (teoretycznych, modelowych, doświadczalnych, kombinowanych),
• opracowania metody teoretyczno-symulacyjnej syntezy układów sterowania ruchem morskich obiektów pływających, nawodnych i podwodnych,
• doświadczalnych stanowisk laboratoryjnych: sterowania w czasie rzeczywistym opartym na minikomputerze HP2100A – w r. 1972, wspomagania projektowania CAD opartym na stacji graficznej HP9820 – w r. 1972 oraz symulacji komputerowej systemów dynamicznych opartej na komputerze hybrydowym EAI-Pacer 600 – w r. 1973.

Wyniki stanowiły podstawę dla rozwoju kadry naukowej (m. in. pięć prac doktorskich promotorstwa J. Sołdka), wdrożeń do praktyki i podjęcia nowych zajęć dydaktycznych.

Uzyskane ważniejsze efekty wdrożeniowe:

• projekt części naukowej statku badawczego dla rybołówstwa z komputerowym systemem pomiarów i przetwarzania danych on line (1969),opracowanie podstaw stosowania na statkach towarowych komputerowych systemów centralnej rejestracji i przetwarzania danych (1970),
• zbudowanie prototypowego „zintegrowanego systemu manewrowania statkiem” zainstalowanego na statku dostawczym GRANIT (1983),
• zbudowanie prototypowego systemu aktywnej stabilizacji kołysań statku, zastosowanego na statkach Świr i Irtysz (1989),
• zbudowanie prototypu systemu dynamicznej stabilizacji pozycji statku (1986-1990).

Podstawy komputerowego generowania i przetwarzania obrazów realistycznych

Dążąc do stworzenia podstaw komputerowego generowania i przetwarzania obrazów realistycznych, początkowo na potrzeby nawigacji i wspomagania projektowania, Profesor realizował prace badawcze na temat:

• rozwoju metod syntezy obrazów realistycznych opartych na śledzeniu promieni (przez nowe algorytmy dostosowane do dużego zrównoleglania i kosyntezy sprzętowo-programowej),
• efektywnej syntezy obrazów realistycznych opartych na technice IBR i kosyntezie,
• opracowania akceleratorów obliczeń dla syntezy, rozpoznawania i przetwarzania obrazów.

Tematyka grafiki pojawiła się w Jego pracach badawczych już w roku 1971, jednak ze względu na bieżące wówczas potrzeby odgrywała rolę wspomagającą w różnych zastosowaniach. Przełomowym momentem w rozwoju tej dziedziny była wizyta prof. J. Sołdka w Japonii w 1983 r. i pozyskane wówczas zamówienia na prace o charakterze badawczym i badawczo-rozwojowym od partnerów japońskich.

W latach 1984-1987, w ramach tych prac, opracowany został system zarządzania graficzną bazą danych dla firmy Graphica (Tokio), a także:

• opracowano oryginalne oprogramowanie syntezy obrazów dla firmy Integra z Tokio (1988-1989),
• wykonano pracę badawczą, „system zarządzania bazą danych OBRAZ” w ramach programu resortowego w latach 1987-1989,
• opracowano w problemie resortowym (1988-1990 ) zestaw pakietów programów grafiki komputerowej: GrafSYN ̶ syntezy obrazów, GrafAP  ̶ przetwa­rzania obrazów i GrafBAZ  ̶ bazy danych graficznych,
• opracowano kartę sterownika graficznego wysokiej rozdzielczości i 16.7 mln kolorów (w ramach programu resortowego w latach 1989-1990); wyrób uzyskał tytuł „Produkt roku 1990” PC Kurier i został wdrożony do produkcji jako karta VENUS 11 do zainstalowania w komputerze personalnym.

Sieci komputerowe

W pracach badawczych J. Sołdka tematyka sieci komputerowych pojawiła się w wyniku pilnych potrzeb komputeryzacji nie tylko Politechniki Szczecińskiej, ale całego środowiska naukowego Szczecina. Prowadzone prace rozpoznawcze i projektowe w latach 1983-1988 doprowadziły do zbudowania sieci uczelnianej składającej się z trzech wielosegmentowych sieci lokalnych typu Ethernet.

W latach 1986-1990 pod kierownictwem J. Sołdka realizowano projektowanie i budowę Zachodniopomorskiej Akademickiej Sieci Komputerowej (ZASK) w ramach programu badawczego KASK.

Uzyskane wyniki prac badawczych stanowiły następnie bazę do podjęcia prac nad budową Miejskiej Sieci Komputerowej w Szczecinie. Przedstawione wyżej prace z zakresu sześciu grup tematycznych były pracami dużymi, w większości finansowanymi w ramach centralnych, resortowych i podstawowych programów badawczych. Przykładowo w latach 1985-1990 zespoły naukowe kierowane przez prof. J. Sołdka zrealizowały 20 tematów badawczych w 6 programach badawczych. W pracach tych dominowały problemy techniczne, ale wymagające w tamtych czasach nowatorskiego do nich podejścia  ̶ obejmowały takie zagadnienia jak:

• oceny wydajności i efektywności urządzeń i systemów komputerowych,
• pracę komputera w czasie rzeczywistym,
• znajdowanie rozwiązań dla przypadków ograniczonych możliwości komputerów, np. w przetwarzaniu sygnałów akustycznych,
• opracowania urządzeń do wizualizacji, np. sytuacji nawigacyjnej,
• integrację w jeden system funkcjonalny wielu układów do tego nie przystoso­wanych (algorytmicznie i technicznie) itd.

Budowa modeli, proto­typów urządzeń i dedykowanych systemów komputerowych

W związku z występującą specyfiką projektowanych systemów aplikacyjnych konieczne było podjęcie prac badawczo-rozwojowych w zakresie budowy modeli i proto­typów urządzeń oraz dedykowanych systemów komputerowych, np. spełniających wymagania morskie. W tym celu pod kierunkiem J. Soldka opracowano w latach 1986-1987 blokowy system modułów cyfrowych automatyki okrętowej oraz szereg programów sterowania w czasie rzeczywistym, a w latach 1987-1990 sterowniki graficzne wysokiej jakości niezbędne m. in. do wizualizacji sytuacji nawigacyjnej w systemie dynamicznej stabilizacji pozycji.

Wspólną cechą stosowanych metod i urządzeń informatycznych były:

• zaawansowane metody i środki symulacji komputerowej,
• stosowanie minikomputerów i własnej konstrukcji systemów mikroprocesorowych o różnych architekturach np. sieci automatycznie rekonfigurowalnej w przypadku awarii lub przeciążenia w systemach stabilizacji pozycji,
• rozwijanie inżynierii oprogramowania w szczególności w zakresie baz danych i dla układów pracujących w czasie rzeczywistym,
• skuteczne rozwijanie układów przetwarzania sygnałów hydroakustycznych w zakresie oprogramowania i specjalnych rozwiązań sprzętowych,
• skuteczne rozwijanie środków sprzętowych i programowych dla potrzeb wizualizacji (nawigacyjnej i monitoringu).

Jakość uzyskiwanych rozwiązań odpowiadała poziomowi światowemu, co ułatwiało utrzymywać owocne kontakty z partnerami zagranicznymi.

Inteligentne usługi w sieci globalnej

Prace naukowe prof. J. Sołdka na temat inteligentnych agentów, komunikacji z zastosowaniem języka naturalnego, ekstrakcji i wykorzystania wiedzy dały podstawę dla rozwijania inteligentnych usług w sieci globalnej typu e-learning, e-medycyna, e - przedsiębiorstwa. Profesor realizując 7 projektów badawczo-rozwojowych finansowanych ze środków Unii Europejskiej (w ramach Szczecińskiego Parku Naukowo-Technologicznego), opracował system wspomagania innowacji dla przedsiębiorstw wraz z narzędziami wspomagającymi.

Działania interdyscyplinarne i integracja wdrażania wyników nauki do praktyki

W okresie od 2003 r. działalność naukowa prof. J. Sołdka koncentrowała się na poszukiwaniu nowych metod i form dla praktycznej realizacji współpracy nauki z gospodarką i społeczeństwem oraz na identyfikowaniu zadań interdyscyplinarnych, jako podstawy dla kształcenia kadry i lepszego wdrażania wyników badań naukowych do praktyki.      Kierując Szczecińskim Parkiem Naukowo-Technologicznym integrował regionalne środowiska naukowe w podejmowaniu wspólnych prac badawczych i badawczo-rozwojowych oraz zainicjował szereg innowacyjnych projektów, opartych na wykorzystaniu wiedzy, do realizacji w grupach współpracy. W latach 2005-2007, działając w szerokiej kooperacji stworzył system wspierania innowacji w MMSP (mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach). System jest nowatorskim rozwiązaniem całokształtu spraw współpracy przedsiębiorstw oraz jednostek naukowych, badawczo-rozwojowych i innych, uczestniczących w przygotowaniu i realizacji nowych produktów. Współpraca odbywa się w środowisku Internetu/Intranetu, jest w dużym stopniu zautomatyzowana i realizowana przez zespół portali kooperacyjnych, specjalnych i portal edukacyjny z wykorzystaniem baz danych. System został wytestowany w czterech przykładowych sieciach współpracy.

Bogatą i wielokierunkową działalność dydaktyczną prof. J. Sołdka charakteryzują trzy okresy:

• Dydaktyka w zakresie automatyki okrętowej – lata 1971-1990

W ciągu kilku lat, od momentu podjęcia pracy w Politechnice Szczecińskiej, Profesor opracował i zorganizował kompleksowy system kształcenia w zakresie automatyki okrętowej: dla pracujących inżynierów okrętowców na studium podyplomowym i na kursach NOT, dla uzdolnionych studentów – zaawansowane szkolenie na studiach indywidualnych, a dla ogółu studentów – szkolenie podstawowe z automatyki i specjalistyczne z automatyzacji statków. Na podkreślenie zasługuje duża troska J. Sołdka o zapewnienie z odpowiednim wyprzedzeniem kadr dla przemysłu okrętowego i gospodarki morskiej w zakresie automatyki i zastosowań komputerów, prognozowanie tych potrzeb, podejmowanie inicjatyw szkoleniowych, współdziałanie w tym zakresie ze stoczniami i armatorami statków, wykorzystanie szkolenia podyplomowego jako formy przygotowania wdrożeń.

Na podstawie uzyskanych wyników, w roku 1978 zainicjował szkolenie w ramach specjalizacji automatyzacja siłowni okrętowych i doprowadził do uruchomienia od roku ak. 1981/82 specjalizacji automatyka okrętowa, reprezentowanej przez blok 10 przedmiotów specjalizacyjnych, w tym 3 informatycznych.

Dzięki powiązaniu szkolenia z badaniami naukowymi dla przemysłu, uzyskano środki na dobre wyposażenie laboratoriów, z których część miała charakter badawczo-dydaktyczny.

• Powołanie i rozwijanie kierunku studiów informatyka – lata 1991-2002

Rozwój własnej kadry naukowej, doświadczenie dydaktyczne zdobyte w zakresie automatyki okrętowej i zastosowania komputerów oraz rozbudowa laboratoriów kompu­terowych dla rozwiniętych badań naukowych, stworzyły warunki dla powołania nowego kierunku studiów informatyka. Prof. J. Sołdek przygotował program studiów informatyki i odpowiedni wniosek o powołanie tego kierunku. Następnie pozyskał brakującą kadrę, wymaganą dla prowadzenia kierunku studiów, z ośrodków krajowych i zagranicznych.

Profesor bazując na wynikach swoich prac naukowych opracował i prowadził osiem przedmiotów na tym kierunku.

Kierunek studiów informatyka, uruchomiony w październiku 1991 roku, rozwijał się dynamicznie osiągając w 2002 roku liczbę 2778 studentów na 10 specjalnościach. Nastąpił też, odpowiedni do potrzeb, rozwój bazy materialnej – zostały pozyskane nowe zasoby lokalowe, wyposażono kilkanaście laboratoriów dydaktycznych, utworzono bibliotekę, wydawnictwo i drukarnię. W ten sposób stworzone zostały podstawy do powołania w roku 1999 szóstego wydziału Politechniki Szczecińskiej – Wydziału Informatyki. Rok później, dzięki wyprze­dzającym działaniom Profesora, możliwe było zainaugurowanie nauki na drugim kierunku studiów prowadzonym przez Wydział Informatyki: Zarządzanie i Inżyniera Produkcji. Charakterystyczną cechą tego kierunku było jego zorientowanie na produkcję niematerialną.

• Rozwijanie dydaktyki na rzecz gospodarki opartej na wiedzy i społeczeństwa informacyjnego – od roku 2003

Prof. J. Sołdek w swej pracy, zarówno w Politechnice Szczecińskiej, jak i w Szcze­cińskim Parku Naukowo-Technologicznym, od kilku lat koncentruje się na problemie przygotowania kadr na potrzeby działalności gospodarczej i społecznej w środowisku Internetu. Przygotował nowe wykłady w zakresie: Internet jako środowisko współpracy, inteligentni agenci, inteligentne przedsiębiorstwa. W Szczecińskim Parku Naukowo-Technologicznym zorganizował Centrum Edukacji, które kształci w nowych zawodach dla społeczeństwa infor­macyjnego oraz prowadzi szkolenia uzupełniające i specjalistyczne bazujące na e-learningu. Współpracując z uczelniami Szczecina, realizował koncepcje tworzenia środowiska interdyscyplinarnego w kształceniu studentów w zakresie inżynierii produkcji. W roku 2015 opracował projekt prowadzenia wspólnego kierunku studiów interdyscyplinarnych "Inżynierii Przedsięwzięć Systemowych" przez Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego i dwa wydziały Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.

Zbigniew Szczęch